Wysokie ciśnienie - jakie niesie zagrożenia i jak skutecznie je obniżyć?
Data utworzenia: 2018-12-13
Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze (nadciśnienie) to przewlekłe schorzenie układu krwionośnego, które dotyczy już co trzeciego mieszkańca naszego kraju. Według przewidywań naukowców, już za 7 lat na całym świecie aż 1,5 miliarda osób będzie się zmagać z problemem nadciśnienia tętniczego.
Problem ten jest na tyle poważny, że przyczynia się do zwiększenia umieralności zwłaszcza ze względu na zawały i wylewy. Często wysokie ciśnienie krwi jest postrzegane jako choroba dotycząca jedynie osób w podeszłym wieku. Okazuje się jednak, że dotyczy ona również sporej części młodych ludzi.
Optymalne ciśnienie tętnicze kształtuje się u zdrowych osób na poziomie 120/80. Pierwsza liczba odnosi się do wartości ciśnienia skurczowego, natomiast druga mówi nam o ciśnieniu rozkurczowym. Aby stwierdzić stan zbyt wysokiego ciśnienia rozkurczowego, jego wartość powinna przekraczać 90, natomiast zbyt wysokie ciśnienie skurczowe notuje się wówczas, gdy pomiar wskazuje powyżej 140. W takim przypadku ma miejsce zbyt mocny nacisk, jaki na ściany tętnic wywiera przepływająca krew.
Wysokie ciśnienie a objawy towarzyszące
Objawy wysokiego ciśnienia są charakterystyczne również dla wielu innych chorób, dlatego zwykle mija wiele czasu, zanim pacjent zgłosi się po pomoc do specjalisty. Do najczęściej występujących dolegliwości zalicza się:
silne bóle głowy,
potliwość,
bezsenność,
ciągłe osłabienie lub nadmierna pobudliwość,
częste rozkojarzenia, problemy z zachowaniem koncentracji,
drżenie rąk,
zawroty głowy,
zaczerwieniony koloryt twarzy,
krwotoki z nosa,
nagłe pogorszenie wzroku, mroczki przed oczami, błyski w oku.
Szczególnie niebezpieczne może okazać się wysokie ciśnienie w oku. Warto więc wybrać się do okulisty, który dokona badania dna oka w celu identyfikacji ewentualnych uszkodzeń. Może się okazać, że brak szybkiej interwencji doprowadzi do trwałego pogorszenia wzroku lub nawet jego utraty.
Typologia wysokiego ciśnienia krwi
W medycynie rozróżnia się dwa rodzaje ciśnienia: pierwotne oraz wtórne. Jak się okazuje, aż około 90% wszystkich przypadków ma podłoże pierwotne. Oznacza to, że nie można wskazać na jedną konkretną przyczynę wysokiego ciśnienia. Mamy raczej do czynienia z kompleksem wielu zmiennych o charakterze genetycznym oraz środowiskowym. Szczególne znaczenie odgrywa w tym przypadku nieodpowiedni styl życia, zwłaszcza palenie papierosów, niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej, picie alkoholu oraz doświadczanie przewlekłego stresu. Wyniki badań dowiodły również, że problem nadciśnienia tętniczego dotyczy w większym stopniu kobiet stosujących doustną antykoncepcję.
W przypadku natomiast wtórnego wysokiego ciśnienia, przyczyn należy upatrywać w określonym zdarzeniu medycznym, takim jak na przykład:
cukrzycowa choroba nerek,
pozostałe schorzenia nerek,
zwężenie tętnicy nerkowej,
nowotwory,
choroby nadnerczy,
akromegalia,
schorzenia tarczycy (zwłaszcza jej nadczynność),
wodonercze,
przewlekle zapalenie kłębuszków nerkowych,
guz mózgu,
udar mózgu,
nadczynność przytarczyc,
koarktacja aorty,
rozrost gruczołu krokowego,
zespół obturacyjnego bezdechu sennego,
zespół Cushinga.
Wysokie ciśnienie rozkurczowe a skurczowe? Które jest niebezpieczniejsze?
Powszechnie można spotkać się z mitem, że wysokie ciśnienie skurczowe stanowi mniejszy problem niż rozkurczowe. Okazuje się jednak, że obie te wartości są równie ważne i zawsze powinny być rozpatrywane wspólnie. Najbardziej niebezpieczne są natomiast nagłe skoki ciśnienia – od bardzo wysokiego do krańcowo niskiego. W takim przypadku ryzyko zawału oraz udaru mózgu gwałtownie wzrasta.
Wysokie ciśnienie w ciąży – zagrożenie dla zdrowia matki i dziecka
Szczególny niepokój powinno wzbudzić zbyt wysokie ciśnienie u kobiet w ciąży. W takim przypadku zagrożone jest zdrowie i życie zarówno kobiety, jak i jej dziecka. Na szczęście problem ten jest stosunkowo rzadki, ponieważ w trakcie ciąży ma miejsce naturalny proces obniżenia ciśnienia krwi. Jeżeli jednak zostanie wykryte wysokie ciśnienie w ciąży, wtedy należy postępować ze szczególną ostrożnością. Część spośród leków na nadciśnienie mogłaby bowiem spowodować uszkodzenie płodu.
Jak zbić wysokie ciśnienie bez zastosowania leków?
Jeżeli poziom ciśnienia krwi nie jest jeszcze na tyle duży, że zagrażałby życiu, sięgnięcie po leki na nadciśnienie byłoby niewskazane. Tym bardziej, że ich stosowanie wiąże się ze skutkami ubocznymi, a osoby rozpoczynające farmakoterapię zwykle są zmuszone kontynuować ją aż do końca swojego życia. Dlatego warto już dzisiaj zmienić swój dotychczasowy styl życia. W pierwszej kolejności należy rozpocząć umiarkowaną, lecz systematyczną aktywność fizyczną. Najlepiej sprawdzą się w tym przypadku ćwiczenia aerobowe. Można postawić chociażby na powolne bieganie, spacery, nording walking, jazdę na rowerze czy gimnastykę.
Równie ważna jest następnie zdrowa dieta. Przede wszystkim należy z niej wykluczyć sól kuchenną, która powoduje odkładanie się wody w organizmie. Na skutek tego dochodzi do zwiększenia napięcia mięśni gładkich, a w konsekwencji wysokiego ciśnienia krwi. Wskazana ilość soli w diecie to maksymalnie 5 gramów dziennie, podczas gdy większość z nas przekracza tę ilość co najmniej kilkukrotnie.
Niewskazane dla osób z nadciśnieniem tętniczym jest następnie spożywanie tłustych potraw, które powodują wzrost poziomu złego cholesterolu LDL oraz trójglicerydów. Cholesterol odkłada się w ścianach tętnic, tworząc blaszki miażdżycowe, utrudniające przepływ krwi. W konsekwencji wzrasta jej ciśnienie oraz ryzyko oderwania blaszek, co może doprowadzić do wylewu. Dieta osoby ze zbyt wysokim ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym powinna obfitować w nieprzetworzone produkty roślinne – warzywa, owoce, zboża oraz fasole.
Jakie stosuje się leki na nadciśnienie?
W przypadkach wysokiego ciśnienia tętniczego znacznie przekraczającego normy, konieczne może okazać się przepisanie leków przez lekarza spośród następujących ich rodzajów:
s-blokery,
Ca-blokery,
ACE-Inhibitory,
diuretyki,
sartany,
alfa-blokery.
Jeżeli pacjent rozpocznie farmakoterapię, powinien pamiętać o regularnym stosowaniu leków. Nagłe przerwanie leczenia mogłoby doprowadzić do szybkiego wzrostu ciśnienia krwi, a w konsekwencji wylewu lub zawału serca. Jeżeli zamierzamy zmniejszać dawki leków powinniśmy to robić stopniowo – koniecznie pod kontrolą specjalisty.
Wysokie ciśnienie tętnicze to poważne schorzenie, któremu można jednak skutecznie przeciwdziałać dzięki zmianom stylu życia. Leki warto traktować jedynie jako ostateczność – kluczową kwestią jest właściwa profilaktyka, zanim dojdzie do rozwoju przewlekłego schorzenia.
