Jakie są konsekwencje nieprzespanej nocy?
Data utworzenia: 2019-02-26
Podobno małe zaburzenia snu jeszcze nikomu krzywdy nie wyrządziły. Jednak wyobraźcie sobie, jak wiele wypadków drogowych było spowodowanych tym, że kierowcy byli niewyspani. Widać dokładnie, jak potrzebny jest sen do prawidłowej pracy mózgu i całego organizmu. Sprawdź, czym grozi nieprzespana noc.
Wiele osób pracuje lub uczy się do późnych godzin nocnych. Ale czy tak naprawdę mają one jeszcze zdolności umysłowe, aby kontynuować pracę? Zanim podejmiesz decyzję o całonocnym studiowaniu, odrabianiu zaległości z pracy czy oglądaniu całego sezonu ulubionego serialu, wiedz, że zaburzenia snu wpływają wyjątkowo negatywnie na zdrowie na wielu płaszczyznach.
Niewyspany nie wsiadaj za kółko!
Naukowcy sugerują, że już lekkie zaburzenia snu - 1 czy 2 godziny na dobę - obniżają zdolności kognitywne, czyli zdolności poznawcze. Szczególnie dotyczy to pamięci, skupienia uwagi, czujności czy umiejętności rozwiązywania zadań.
Badacze dowodzą, że niedobór snu zaburza pracę przyśrodkowej kory czołowej, kory wzrokowej oraz wzgórza odpowiedzialnego za wspomniane umiejętności rozwiązywania zadań.
Niezdolność do nocnej pracy umysłowej może być również podyktowana tzw. mikrosleep (MS) - czyli kilkusekundowymi utratami kontroli. Objawia się to chwilowym brakiem panowania nad niektórymi częściami mózgu, podczas gdy inne jego obszary dalej funkcjonują.
Jest to odruch całkowicie mimowolny, pojawiający się nagle. Często zdaje się z niego sprawę dopiero w momencie nagłego szarpnięcia głowy. Statystycznie zdarza się to u 38 proc. dorosłych osób.
Natomiast według danych z National Sleep Foundation, aż 60 proc. kierowców przyznaje, że zdarza się im prowadzić pojazdy będąc przemęczonym. Im bardziej jesteś niewyspany, tym dłużej może trwać moment MS (od kilku do nawet kilkudziesięciu sekund).
Jest to czas w zupełności wystarczający do spowodowania wypadku na drodze. Takie osoby zdecydowanie częściej również same stają się ofiarami wypadków, ponieważ ich refleks i czujność ulegają znacznemu obniżeniu.
Warto wiedzieć!
Jesteś śpiący, ale z jakiegoś względu nie poddajesz się temu uczuciu? Starasz się wszelkimi siłami utrzymać pełną świadomość, nie pozwalając wyłączyć się swojemu mózgowi? Odpowiada za to jądro przedwzrokowe brzuszno–boczne podwzgórza (Ventrolateral preoptic (VLPO) nucleus).
Jest to grupa neuronów zlokalizowanych w podwzgórzu, które biorą udział w regulacji snu i połączenia z ciałem migdałowatym, odpowiedzialnym za emocje. Neurony te wpływają na pracę podwzgórza, pnia mózgu i wzgórza, czyli wielkiej trójki odpowiadającej za system czuwania w mózgu.
Czym grozi nieprzespana noc? Zaburzenie pamięci krótkotrwałej
Wyobraź sobie, że VLPO jest podobny do przycisku On/Off w mózgu. W trakcie walki o to, by nie zasnąć, doznasz najprawdopodobniej zaburzeń pamięci, zapominając np. wcześniejszą czynność, którą chciałeś wykonać.
Przy długich godzinach nauki może być to znaczące utrudnienie. Wyobraź sobie, że właśnie wpadłeś na super pomysł, jak napisać podsumowanie twojej wielogodzinnej pracy, ale coś na chwilę rozproszyło twoją uwagę. Być może rozmarzyłeś się o tym, jak miękka jest twoja poduszka… Myśl uciekła, a tobie pozostaje zabrać się za szukanie natchnienia od początku.
Dzieje się tak, ponieważ niedobór snu poważnie zakłóca pracę pamięci krótkotrwałej. Doznajesz poważnych zaburzeń w kodowaniu i odtwarzaniu informacji, które dopiero co się wydarzyły. Już jedna nieprzespana noc powoduje, że centrum twojej pamięci, obszar mózgu znany jako hipokamp, pracuje mniej wydajnie.
Hipokamp odpowiada bezpośrednio również za utrwalanie informacji i przenoszenie ich do pamięci długotrwałej. W związku z czym ucząc się każdej nocy w takim samym stanie niewyspania, będziesz powtarzać te same zadania z identycznym rezultatem. Noc w noc, ponieważ pracujący niewydajnie, hipokamp nie utrwali ich na stałe.
Co się dzieje w mózgu po bezsennej nocy? Zły nastrój nawet w słoneczny dzień
Po nieprzespanej nocy pojawia się również irytacja. Będziesz czuł się rozdrażniony, zmęczony, roztrzęsiony, może nawet trochę skołowany. Spadnie odporność na stres.
Badana wykazują, że za to negatywne uczucie odpowiada zaburzenie w sygnalizacji przyśrodkowej kory czołowej i ciała migdałowego. Przy przedłużającym się stanie czuwania kora czołowa przestaje odpowiednio komunikować się z ośrodkiem odpowiedzialnym za odczuwanie emocji w ciele migdałowatym.
Brak tej kontroli, spowodowany niewyspaniem, będzie przyczyniać się do tego, że funkcjonowanie społeczne będzie coraz trudniejsze z każdą nieprzespaną nocą.
Z kolejnego badania wynika, że zaburzenia snu powodują niezdolność do rozpoznawania emocji - nie tylko własnych, ale również u innych. Badani po kilku zarwanych nocach nie mogli poprawnie sprecyzować emocji na pokazywanych im twarzach. Nie odróżniali tych negatywnych od pozytywnych.
Zaburzenia snu wpływają negatywnie nie tylko na mózg
Zaburzenia snu mają negatywny wpływ na cały organizm. Nieunormowany rytm dobowy i niewystarczająca ilość snu przyczyniają się do podwyższenia ciśnienia krwi oraz częstszych skurczów serca.
Niedosypiając regularnie narażasz się na większe ryzyko rozwoju chorób serca i układu krążenia czy chorób neurologicznych.
Kilka zarwanych nocy osłabia także odporność. Znaczna część systemu immunologicznego uaktywnia się w trakcie snu, szczególnie o określonych porach.
Wieczorem, po zmroku, szyszynka zaczyna pulsacyjnie produkować melatoninę, która ma za zadanie wyciszyć i uspokoić organizm, przygotowując go na długi, regenerujący sen. Zarwanie kilku godzin w nocy zaburza ten cykl.
Osoby z zaburzeniami snu stają się bardziej podatne na infekcje. U osób, które wcześniej zmagały się z infekcjami grzybiczymi czy wirusowymi, mogą pojawić się nawroty choroby. Jednak nie każdy utożsamia nawracające zmiany grzybicze ze stresującą pracą i nieprzespanymi nocami.
