Zaburzenia snu
Kategoria:
Zaburzenia snu – grupa zaburzeń snu, które mogą dotyczyć długości snu, jak i jego jakości. Niektóre zaburzenia snu są na tyle poważne, że zakłócają normalne fizyczne, umysłowe i emocjonalne funkcjonowanie. Badaniem powszechnie stosowanym w niektórych zaburzeniach snu jest polisomnografia.
Do zaburzeń snu zalicza się:
- dyssomnie
- bezsenność
- nadmierną senność
- narkolepsję
- zaburzenia rytmu snu i czuwania
- zespół nagłej zmiany strefy czasowej
- zespół opóźnionej fazy snu
- zespół przyspieszonej fazy snu
- parasomnie
- upojenie senne
- lęki nocne
- somnambulizm
- koszmary senne
- katatrenia
Charakterystyka
Wśród dyssomni wyróżnia się:
• bezsenność – diagnozowana jest wówczas, gdy pacjent ma problemy z zaśnięciem lub utrzymaniem snu przez więcej niż 3 noce w ciągu tygodnia. Kiedy sytuacja taka trwa dłużej niż miesiąc, mamy do czynienia z bezsennością przewlekłą. Najczęstszą przyczyną bezsenności są zaburzenia i choroby psychiczne (50-60%), szczególnie depresja i stany lękowe. Schorzenie to może być też następstwem zespołu niespokojnych nóg (RLS).
• hipersomnię – jest to zbyt długi sen (powyżej 9 godzin) lub nadmierna senność, która pojawia się w ciągu dnia mimo przespanej nocy. Hipersomnia to częsty objaw depresji oraz zażywania zbyt dużych dawek leków psychotropowych lub alkoholu.
• narkolepsję – jest to choroba, na którą składa się kilka objawów:
o napady senności (choremu wystarczy zaledwie 5 minut, aby zasnąć w dowolnej sytuacji, nawet takiej, która wymaga utrzymania koncentracji, np. podczas rozmowy);
o katapleksja – nagły spadek napięcia mięśniowego, skutkiem czego chory bezwładnie osuwa się na ziemię;
o omamy senne – występowanie bardzo realistycznych wyobrażeń podczas snu;
o paraliż przysenny – uczucie całkowitego paraliżu ciała z jednoczesnym zachowaniem świadomości, które pojawia się przy zasypianiu lub w trakcie budzenia się.
• zaburzenia rytmu snu i czuwania – rodzaj dyssomni, który występuje na skutek zaburzeń w funkcjonowaniu wewnętrznego zegara biologicznego. Polega na braku synchronizacji między własnym rytmem snu a wymogami otoczenia. Często powodowana przez zmianę stref czasowych lub pracę zmianową.
Do częściej spotykanych parasomni należą:
•
o lunatyzm – siadanie na łóżku, wstawanie i chodzenie podczas snu bez udziału świadomości
o upojenie przysenne – uczucie dezorientacji zaraz po wybudzeniu się, któremu towarzyszy bełkotanie, chaotyczne ruchy, chwilowy brak kontaktu z otoczeniem
o lęki nocne – uczucie silnego strachu przerywające sen, objawiające się krzykiem, płaczem, niekiedy agresją
o koszmary senne – bardzo realistyczne, wywołujące silny lęk wyobrażenia senne, które śniący pamięta jeszcze długo po wybudzeniu. Ich przyczyną mogą być traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa lub zespół stresu pourazowego.
Przyczyny
Zaburzenia snu mogą być objawem innych schorzeń psychicznych i somatycznych, na przykład depresji, uzależnienia od leków i używek, zespołów bólowych, zaburzeń metabolicznych i endokrynologicznych (w tym nadczynności tarczycy). Dlatego też każda osoba mająca problemy ze snem powinna wykonać pakiet ogólnych badań lekarskich, na podstawie których będzie można stwierdzić, czy pojawiające się u niej zaburzenia mają charakter wtórny (będący następstwem innej choroby), czy pierwotny.
W przypadku pierwotnych zaburzeń snu, najczęstsze przyczyny to:
• uwarunkowania genetyczne - pacjent już od dzieciństwa zdradza symptomy zaburzeń snu, jego sen jest płytki, przerywany i krótki. Z wiekiem, ze względu na niehigieniczny tryb życia oraz naturalne mechanizmy starzenia, objawy te przybierają na sile i przyjmują postać przewlekłą;
• przyczyny psychofizjologiczne – związane z trudną sytuacją życiową, np. rozwodem, śmiercią bliskiej osoby, kłopotami finansowymi i innymi sytuacjami, które wywołują długotrwały stres. Jeśli stan psychiczny chorego długo się nie poprawia, dochodzi do utrwalenia się zaburzeń snu i powstania ich postaci przewlekłej;
• nieprzestrzeganie zasad higieny snu - nieregularny tryb życia i szkodliwe nawyki mogą doprowadzić do rozwoju przewlekłych problemów ze snem. Szczególnie narażone na ich wystąpienie są osoby, które budzą się i zasypiają o różnych porach, spędzają dużo czasu w łóżku (np. czytają, oglądają telewizję), późno jedzą kolację, dużo czasu spędzają przy sztucznym oświetleniu czy nie prowadzą regularnej aktywności fizycznej.
Zapobieganie
Jednym z czynników generujących zaburzenia snu jest niewątpliwie stres. Należy, więc przykładać dużą wagę do stosowania odpowiednich metod radzenia sobie z napięciem. Co więcej powinno się również m. in. prowadzić zdrowy tryb życia, zażywać dużo ruchu, zrezygnować z nałogów.
• utrzymuj równowagę pomiędzy życiem zawodowym i prywatnym,
• wypoczywaj,
• stosuj odpowiednie metody radzenia sobie ze stresem,
• odżywiaj się zdrowo,
• bądź aktywny, ruch to zdrowie!
Stosowanie powyższych zaleceń zredukuje stres, który w zwykle wpływa negatywnie na jakość i długość naszego snu.
Diagnoza i leczenie
Diagnostykę zaburzeń snu należy zacząć od udania się do lekarza rodzinnego, który oceni ogólny stan zdrowia pacjenta i zleci podstawowe badania laboratoryjne. Jeśli specjalista wykluczy chorobę somatyczną, kolejnym krokiem powinna być wizyta w rejonowej Poradni Zdrowia Psychicznego. Tam zostaną przeprowadzone badania mające na celu wykluczenie zaburzeń psychicznych. Dopiero po upewnieniu się, że problemy ze snem nie wynikają ani z choroby somatycznej, ani psychicznej, pacjent może udać się do specjalistycznego ośrodka medycyny snu (lista ośrodków dostępna jest na stronie internetowej Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem). W takich placówkach wykonuje się bardzo dokładne badania w trakcie snu – badanie polisomnograficzne, w trakcie którego rejestruje się m.in. czynność bioelektryczną mózgu (EEG), napięcie mięśni, poziom aktywności pacjenta w nocy i w dzień.
W przypadku stwierdzenia bezsenności wtórnej, zaburzenia snu leczy się poprzez leczenie objawów choroby podstawowej. Na przykład w przypadku depresji będzie to terapia antydepresantami, w przypadku nadczynności tarczycy terapia lekami tyreostatycznymi.
Jeżeli u pacjenta stwierdzone zostaną pierwotne zaburzenia snu, najczęściej stosowaną metodą leczenia jest zażywanie leków nasennych połączone z psychoterapią poznawczo-behawioralną.
8 sposobów na to jak zasnąć i spać zdrowo
1. Staraj się utrzymywać stałe pory zasypiania i wstawania, nawet w wolne od pracy czy zajęć dni (weekendy, urlop). Np. jeśli zawsze zasypiasz o 22:00 a budzisz się o 8:00, rób tak nadal w dni wolne.
2. Nie oglądaj w łóżku telewizji, nie czytaj książek.
3. Po czasie ok. 30 minut, jeśli sen nie nadchodzi, wstań z łóżka i wróć do niego kiedy nadejdzie senność.
4. Staraj się unikać drzemek.
5. Ćwicz regularnie, ale unikaj ćwiczeń wczesnym wieczorem, jeśli obserwujesz u siebie trudności w zasypianiu.
6. „Wycisz się” się przed snem np. stosując ćwiczenia relaksacyjne, medytacje.
7. Ogranicz lub zrezygnuj całkowicie z alkoholu, papierosów, kofeiny i innych substancji mogących zakłócać sen.
8. Zadbaj o wywietrzenie pomieszczenia, temperaturę ok. 18ºC, ciszę i wygodę.
źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Zaburzenia_snu
